NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عَمْرُو بْنُ
عَوْنٍ
أَخْبَرَنَا
أَبُو مُعَاوِيَةَ
عَنْ
الْأَعْمَشِ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
مُرَّةَ عَنْ
مَسْرُوقٍ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا يَحِلُّ
دَمُ رَجُلٍ
مُسْلِمٍ
يَشْهَدُ
أَنْ لَا
إِلَهَ إِلَّا
اللَّهُ
وَأَنِّي
رَسُولُ
اللَّهِ إِلَّا
بِإِحْدَى
ثَلَاثٍ
الثَّيِّبُ
الزَّانِي
وَالنَّفْسُ
بِالنَّفْسِ
وَالتَّارِكُ
لِدِينِهِ
الْمُفَارِقُ
لِلْجَمَاعَةِ
Abdullah (b. Mes'ud)
(r.a) şöyle demiştir :
Rasulullah (s.a.v.)
şöyle buyurdu: "Allah'tan başka ilah olmadığına, benim Allah'ın Rasûlü
olduğuma şehadet eden müslünıan bir kişinin kanı ancak üç şeyden birisi ile
helal olur; Zina eden Seyyib, cana karşı can ve dinini terkedip cemaatten
ayrılan."
İzah:
Buhari,diyât; Müslim,
kasâme; Tirmizi, diyât; hudûd; Nesai, tahrimu'd-dem; İbn Mace. hudûd; Darimi,
hudûd, siyer; Ahmed b. Hanbel I, 282, 428.
Bu hadisteki "Üç
şeyden biri" cümlesi İbn Mace'nin rivayetinde "üç kişiden
birisi..." şeklinde varid olmuştur. Buhari ve Müslim'in rivayetleri ise
aynen buradaki gibidir.
Hadis-i şerifte ancak
şu üç gruptan birisine giren bir müslümanın öldürülebileceği, bunların
dışındakilerin kanlarının helal olmadığı bildirilmektedir.
1- Zina eden Seyyib:
Seyyib sözlükte "dul" demektir. Bu hadiste sahih bir nikahla evlenip
bir kerre bile olsa karı koca ilişkisi yaşamış olan erkek veya kadındır. Bu
durumdaki erkeğe "muhsan" kadına muhsana" denir. Bu durumda olan
bir erkek veya kadın ister evlilikleri devam etsin ister ayrılmış olsunlar veya
taraflardan birisi ölmüş olsun zina ederse resmedilerek öldürülür. Recm
cezasının uygulanması için zina eden kişinin o esnada evli bulunması şart
değildir. Dul bile olsa recm uygulanır. Hiç evlenmemiş olan kadın ve erkeğe ise
zina etmeleri halinde yüz sopa vurulur. 23. babda bu konu geniş bir şekilde
gelecektir.
2- Cana karşı can: Bir
başkasını amden (kasden) ve öldürücü bir aletle öldüren kişi, maktulün
yakınlarının kısas talebi durumunda öldürülür.
Hanefilere göre; hür
bir müslüman, hür bir müslümana karşı kısas edildiği gibi zimmi (gayr-i müslim
tebea) ya ve köleye karşı da kısasen öldürülür. Yani bir köleyi veya zimmiyi
öldüren hür bir müslüman öldürülür. İmam malik, Şafii, Ahmed ve Leys'in de
içinde bulunduğu Cumhura göre ise, hür bir müslüman köleye veya zimmiye karşı
öldürülmez. Bu hadisin mutlak oluşu Hanefilerin görüşüne delildir.
3- Dini terkedip
cemaatten ayrılan kişi: Yani İslamdan çıkıp İslam toplumundan ayrılan mürted;
hadisin üzerinde durduğumuz konu ile ilgisi bu bölümüdür. İmam Nevevi bu
hükmün, tüm mürtedlere şamil olduğunu söyler.
Bazı alimler:
"Cemaatten ayrılan" ifadesinden hareketle, hükmün bid'at ve isyanla
cemaatten ayrılan herkese şamil olduğunu, Haricilerin (İslâmî ahkâm ile
hükmeden İslâm Devleti yöneticilerine karşı başkaldıranların) da buna girdiğini
söylerler.
Hadis-i şerif,
müslümanlardan kanı helal olanları bu üç gruba hasretmiştir. Ancak alimler daha
başka delillere de dayanarak bu sayıyı arttırmışlardır. Mesela İmam Şafii'ye
göre namaz kılmayan birisi tevbe etmezse öldürülür. İmam-ı Azam'a göre ise
öldürülmez. Şafii ulemasından Müzenî ve İmamü'l-Harameyn de İmam-ı Azam'in
görüşündedirler. Ayrıca bazı alimlere göre sihirbaz, bazılarına göre alenen
silah çekip saldıran kişi (sâil) de öldürülür. Hz. Nebi (s.a.v.)'e küfredenin
öldürüleceği de ittifakla sabittir.
Bazı alimler bu
sayılanlarla birlikte kanı helal olanları ona çıkarmaktadırlar. Ancak bunları
hadisin üçüncü fıkrası altında toplamak mümkündür.